Hộp giảm tốc được biết đến như một thiết bị trung gian dùng để kết nối giữa bộ phận làm việc trong máy móc công tác và động cơ điện. Với những công dụng đem lại sự tiện ích cho người dùng, đây là một trong số những thiết bị được rất nhiều người quan tâm và tìm kiếm các thông tin liên quan trong thời gian gần đây. Để hiểu rõ hơn về loại thiết bị này, về cấu tạo, nguyên lý, công dụng cũng như cách phân loại để ứng dụng cho hợp lý vào thực tế, hãy theo dõi bài viết này để có thêm những kiến thức bổ ích nhé!

HỘP GIẢM TỐC LÀ GÌ?

Hộp giảm tốc là một thiết bị dùng để giảm tốc độ các vòng quay, đây là thiết bị trung gian dùng để điều chỉnh tốc độ của động cơ điện sao cho phù hợp với yêu cầu của người gia công, giảm vận tốc góc cũng như tăng momen xoắn.

Trên thị trường hiện nay, hầu hết các hộp giảm tốc đều có vỏ làm bằng chất liệu tốt như: gang, thép, inox, nhôm, hợp kim nhôm. Chất liệu này vừa giúp bảo vệ các bộ truyền động khi có va đập vừa hạn chế ăn mòn, oxi hóa.

Cấu tạo hộp giảm tốc

Cấu tạo của hộp giảm tốc khá đơn giản. Dưới dạng box, bên trong hộp giảm tốc thì chứa các bộ truyền động. Tuỳ vào từng hãng sản xuất mà thiết bị này có thể có dạng hình trụ tròn, hình hộp vuông hoặc hình hộp tròn.

Tùy theo loại như hộp giảm tốc trục vít bánh vít có trục vít và bánh vít hay hộp giảm tốc bánh răng côn có bánh răng… để làm giảm tốc độ động cơ.

Đối với loại hộp giảm tốc bánh răng, chúng gồm các bánh răng thẳng và nghiêng ăn khớp với nhau theo một tỷ số truyền nhất định, khi có nguồn điện cấp vào, thiết bị này có thể tạo nên vòng quay phù hợp với yêu cầu người sử dụng. Tùy vào điều kiện làm việc và tính toán thì người ta sẽ thiết kế 1 hộp giảm tốc phù hợp với công việc.

Nguyên lý hoạt động của hộp giảm tốc

Hộp giảm tốc là một hệ bánh răng, chúng ăn khớp và theo đúng momen và tỷ số truyền. Từ đó, tạo ra đúng số vòng, đúng vận tốc yêu cầu của người dùng đã đặt ra. Trong quá trình hoạt động, hộp giảm tốc sẽ có hai quá trình cơ bản như sau:

• Khi tiến hành giảm tốc thì bánh răng nhỏ quay một vòng, bánh răng lớn quay ba vòng.
• Khi tiến hành tăng tốc thì ngược lại, bánh răng lớn quay một vòng, bánh răng nhỏ quay ba vòng.

Trên thị trường cũng có một số loại hộp giảm tốc không dùng hệ bánh răng thường mà dùng hệ bánh răng vi sai, hoặc hệ bánh răng hành tinh. Với hộp số giảm tốc loại này thì kích thước sẽ nhỏ gọn, chịu lực làm việc lớn.

Tùy theo điều kiện làm việc và tính toán mà người ta sẽ thiết kế 1 hộp giảm tốc phù hợp với công việc. Khi người ta cần 1 số vòng quay trong 1 phút mà không có động cơ nào đáp ứng được thì người ta sẽ dùng đến hộp số giảm tốc.

Công dụng của hộp giảm tốc

Nhìn chung, chức năng của hộp giảm tốc được khai thác ở rất nhiều các lĩnh vực trong cuộc sống, một vài công dụng chính ở thiết bị này mà chúng ta có thể kể đến như:

• Chức năng của thiết bị này là điều chỉnh tốc độ của motor điện để phù hợp với yêu cầu làm việc của từng giai đoạn theo người vận hành. Ngoài việc đảm bảo giảm tốc thì nó còn giúp tăng tải trọng của động cơ.
• Hộp giảm tốc được ứng dụng ở nhiều ngành nghề sản sản xuất. Ví dụ như trên băng chuyền sản xuất thực phẩm, thức ăn gia súc, sản xuất bao bì, trong khuấy trộn, cán thép, xi mạ, trong các hệ thống cấp liệu lò hơi,… Nói chung là nó được ứng dụng rất đa dạng cũng như giữ vai trò quan trọng trong các hoạt động sản xuất.
• Nếu không làm trong các nhà máy, xí nghiệp thì ứng dụng mà bạn dễ thấy nhất của hộp số giảm tốc chính là ở động cơ của xe máy và đồng hồ.
• …

CÁC CÁCH PHÂN LOẠI HỘP GIẢM TỐC

Hiện nay, trên thị trường có phân phối rất nhiều loại hộp giảm tốc khác nhau, vì thế, việc phân loại là vô cùng cần thiết để giúp khách hàng dễ nhận biết cũng như lựa chọn được loại phù hợp. Nhìn chung, người ta thường chia hộp giảm tốc thành 2 loại như sau:

Phân loại hộp giảm tốc theo cấp giảm tốc

Nếu phân chia theo cấp giảm tốc thì có các loại hộp giảm tốc thông dụng sau đây:

• Hộp giảm tốc 1 cấp: Tên của loại thiết bị cũng đã cho ta biết số lần thay đổi tỷ số truyền động là 1 lần. Đây cũng chính là hộp số được phân theo cấp giảm tốc dùng rộng rãi trên thị trường hiện nay với các máy móc, thiết bị của ngành sản xuất công nghiệp. Phụ thuộc vào nhu cầu sử dụng mà khách chọn hộp giảm tốc 1 cấp bánh răng trụ, bánh răng nghiêng.
• Hộp giảm tốc 2 cấp: Cấu tọa hộp giảm tốc 2 cấp đặc biệt hơn khi nó là thiết bị có đến 2 lần thay đổi tỉ số truyền động. Trong các lĩnh vực sản xuất thì loại hộp số nay được ứng dụng phong phú từ các ngành cẩu trục nâng hạ hàng hóa cho đến các ngành dệt may, cơ khí chế tạo, khai thác mỏ.
• Hộp giảm tốc 3 cấp: Tương tự như với hộp giảm tốc cấp 1, cấp 2 thì hộp giảm tốc 3 cấp có số lần thay đổi tỷ số truyền động là 3 lần. Nó thường được dùng cho các cẩu trục, tời, băng tải, máy cẩu nâng hạ hoặc xe cẩu cơ giới.

Phân loại hộp giảm tốc theo cấu tạo

Xét theo hình dáng bên ngoài cũng như cấu tạo bên trong thì người ta sẽ chia hộp giảm tốc ra làm 5 loại như sau:

• Hộp giảm tốc Cyclo: Với thiết kế dạng con lăn và các dĩa, hoạt động theo dạng trượt. Với cấu tạo đơn giản, nhỏ gọn, tỷ số truyền động lại lớn. Tuy nhiên, thiết bị này lại có hiệu suất không cao, tiêu tốn nhiều năng lượng, tản nhiệt khó nên hạn chế người sử dụng.
• Hộp giảm tốc bánh răng hành tinh: Loại này được cải tiến và thiết kế các bánh răng truyền được bố trí lắp đặt ăn khớp với nhau. Với kích thước nhỏ gọn, tỷ số truyền động lớn nên chúng có thể được sử dụng tỏng cả những không gian chật hẹp nhưng cần công suất lớn.
• Hộp giảm tốc trục vít: Cấu tạo của loại hộp giảm tốc có 1 trục vít hay còn được gọi là guồng xoắn, 1 bánh răng. Ngoài ra, thiết bị này còn có 2 trục vào, 2 trục ra và 4 vòng bi bạc đạn. Hộp giảm tốc bánh răng trục vít có nhiều size, từ size 50 đến size 250 sẽ giúp làm đa dạng sự lựa chọn của khách hàng hơn.
• Hộp giảm tốc đồng trục (hộp giảm tốc 2 trục song song): với các bánh răng trụ nghiêng ăn khớp với nhau. Kết cấu vỏ của hộp giảm tốc 2 cấp đồng trục được thiết kế gọn hơn, loại bỏ các chi tiết phức tạp.
• Hộp số giảm tốc bánh răng trục thẳng: Đây là thiết bị tiêu chuẩn thường được dùng trong công nghiệp, thường được ứng dụng cho nhiều loại máy móc, dây chuyền khuấy trộn với ổ trục đầu ra được kéo dài thêm để tương thích với tải của khâu khuấy.
• Hộp giảm tốc bánh răng côn: Với ưu điểm dễ sử dụng, thuận tiện cho việc bảo trì và sửa chữa, cho hiệu suất cao, giải nhiệt tốt… Tuy vậy, kích thước của chúng lại khá lớn, cồng kềnh nên sẽ chiếm khá nhiều diện tích.
• …

CÁC HƯ HỎNG THƯỜNG GẶP Ở HỘP GIẢM TỐC VÀ CÁCH BẢO DƯỠNG

Khi mua được một chiếc hộp giảm tốc như ý, học cách vận hành thôi chưa đủ, trong quá trình sử dụng, chúng ta sẽ cần phải biết thêm những cách bảo dưỡng nó và khắc phục các lỗi thường gặp.

Để giúp giải đáp những thắc mắc của quý khách hàng, bảng thống kê sau đây sẽ nêu cho bạn một vài lỗi phổ biến nhất cũng như cách khắc phục để giúp tuổi thọ máy cao hơn, sử dụng máy tốt hơn.

Thông qua bài viết trên, chúng tôi vừa cung cấp cho bạn những kiến thức cơ bản nhất về hộp giảm tốc. Hy vọng rằng, thông qua những thông tin trên, bạn đã có thể hiểu thêm về loại thiết bị hữu dụng và phổ biến này. Trong tương lai, nếu có việc cần dùng tới  nó, bạn cũng có thể căn chỉnh để lựa chọn ra loại phù hợp với nhu cầu của bản thân và công việc nhất.